Điều trị sẹo lồi

Ngày nay, mặc dù có nhiều tiến bộ trong công tác chữa bỏng, nhưng ở tổn thương bỏng sâu, sau khi được phục hồi da và những bộ phận bị tổn thương vẫn tồn tại những di chứng tại chỗ hoặc có loại sau một thời gian mới phát sinh và tiến triển nặng, ảnh hưởng đến chức năng chi thể hoặc bộ phận cơ thể và thẩm mỹ, đến khả năng lao động và sinh hoạt bình thường của người bị bỏng. Mức độ di chứng phụ thuộc vào độ sâu, vị trí của bỏng, phương pháp điều trị tổn thương bỏng, ... bao gồm các loại chính: sẹo phì đại, sẹo lồi và sẹo co kéo. Ngoài ra, còn có thể gặp các biến chứng như dính tổ chức, loét thiểu dưỡng, ung thư hoá trên nền sẹo, ....

Điều trị di chứng bỏng là một vấn đề ngày càng được quan tâm, nhằm cải thiện sức khoẻ, phục hồi công năng, phục hồi thể hình và thẩm mỹ cho bệnh nhân, góp phần nâng cao chất lượng sống cho người bệnh. Các biện pháp dự phòng và điều trị di chứng bỏng được chia làm 4 nhóm và thường được sử dụng phối hợp tuỳ từng trường hợp cụ thể và kinh nghiệm của mỗi thầy thuốc. Bao gồm:

- Sử dụng thuốc: như corticosteroid tiêm vào sẹo, các thuốc nhóm kháng histamin, penicillamin, methotrexat, colchicin, madecassol, hirudoid, … bôi tại chỗ.

- Biện pháp cơ học: băng ép tạo áp lực, băng ép kết hợp silicone gel, dụng cụ cố định tứ chi, cổ, ...

- Vật lý liệu pháp: như áp lạnh cục bộ, chiếu tia X, siêu âm (Ultrasounds), điện xung (Transcutaneous electrical nerve stimulation (TENS): làm giảm đau trong sẹo), sử dụng laser CO2, các loại laser màu, …

- Phẫu thuật: Phẫu thuật được chỉ định dựa trên mục tiêu chính là phục hồi cấu trúc giải phẫu, phục hồi chức năng và giải quyết nhu cầu thẩm mỹ. Hiện nay, phẫu thuật đóng vai trò chủ yếu trong điều trị di chứng bỏng, nhất là điều trị sẹo co kéo. Cần chú ý, về thời gian, thường đợi tối thiểu cho đến sau 6 tháng kể từ khi vết bỏng thành sẹo mới mổ. Trước khi phẫu thuật phải khẳng định sẹo đã ổn định chưa, sẹo đã ổn định mềm, trong khi đó sẹo chưa ổn định cứng, vẫn còn các tế bào viêm và myofibroblast sẽ gây nên co kéo thứ phát sau phẫu thuật. Cần có kế hoạch xử trí thích hợp và dự kiến lâu dài, chú ý mổ từng đợt, giải quyết từng bước, mổ kết hợp với vận động lý liệu pháp cho từng bệnh nhân.

Các phương pháp phẫu thuật gồm: Cắt sẹo, khâu kín; Chuyển vạt da (vạt chuyển, vạt xoay tại chỗ, vạt V – Y, tạo hình chữ U, vạt có cuống mạch nuôi hằng định, vạt da kiểu ý, trụ Filatop, vạt tự do có nối mạch vi phẫu, ...); Phẫu thuật ghép da, hiệu quả nhất là ghép da dày toàn lớp kiểu WK (Wolffe Krause), ngoài da còn ghép da xẻ đôi, ghép da mỏng; Giãn tổ chức (tissue expansion).

Như vậy, có thể thấy là có rất nhiều phương pháp điều trị sẹo di chứng bỏng, với thời gian và kinh phí điều trị khác nhau. Để có thể đưa ra chỉ định, phương pháp điều trị hợp lý và hiệu quả nhất cho vết sẹo của bạn, thì cách tốt nhất là bạn đến khoa Tạo hình của các bệnh viện, hoặc trực tiếp đến khoa Phẫu thuật tạo hình – Thẩm mỹ - Viện Bỏng Lê Hữu Trác để được các bác sỹ chuyên khoa thăm khám và điều trị.

TS Chu Anh Tuấn, Trưởng phòng Kế hoạch tổng hợ̣p