Hướng dẫn sơ cấp cứu Bỏng nhiệt ở trẻ em

Bước 1: Loại trừ tiếp xúc với tác nhân gây bỏng càng sớm càng tốt

Nhanh chóng đưa trẻ ra khỏi nguồn tác nhân gây bỏng: Bế khỏi bồn tắm nóng, nước nóng sôi, bàn là nóng... Cởi bỏ quần áo thấm đẫm nước sôi.

Với bỏng lửa: Nhanh chóng đưa nạn nhân ra khỏi nơi hoả hoạn, dập tắt lửa trên người nạn nhân, cởi bỏ quần áo bị cháy, trùm chăn lên người dập lửa...

- Nếu trẻ em đang bị cháy quần áo, cần bình tĩnh hướng dẫn trẻ:

+ Dừng lại (không được chạy vì càng làm lửa cháy mạnh hơn).

+ Nằm xuống đất, lăn mấy vòng hoặc bò dưới đất ra khỏi đám cháy, đồng thời gọi người lớn tới giúp đỡ.

- Nếu trẻ em bị bỏng do lửa cháy trong phòng kín, người cứu cần phải tuân theo các nguyên tắc phòng chống cháy, có phương tiện bảo hộ.

+ Người cứu có thể mặc quần áo tẩm ướt, quấn kín tóc, đeo khẩu trang ướt. Sau đó, dùng các phương tiện sẵn có như chăn, vải tẩm ướt dập tắt ngọn lửa.

Bước 2: Thăm khám nhanh chóng nạn nhân, cần kịp thời đánh giá và tiến hành cấp cứu toàn thân như / khi có ngừng hô hấp, tuần hoàn, suy thở, chấn thương kèm theo...

*. Cần lưu ý tình trạng này hay gặp ở trẻ bị bỏng do lửa cháy trong phòng kín do bị bỏng đường thở, do nhiễm độc khí CO và CO₂.  

Bước 3: Tiến hành sơ cấp cứu sau bỏng

* Nhanh chóng ngâm rửa vùng cơ thể bị bỏng vào nước sạch (đây là biện pháp đơn giản, hiệu quả dễ thực hiện ở mọi nơi.

- Ngâm rửa nước sạch có tác dụng gì?

+ Hoà loãng, rửa trôi tác nhân bỏng còn bám trên da.

+ Giảm nhiệt độ trên da nhanh chóng, từ đó giảm độ sâu của bỏng.

+ Giảm đau: Trẻ đỡ đau rát vùng bỏng ngay khi ngâm nước mát, góp phần giảm các rối loạn toàn thân, nhất là trạng thái kích thích la hét...

+ Giảm nề, do đó giảm tiết dịch qua vết thương

 * Lưu ý: Ngâm rửa nước lạnh cũng làm tăng mất nhiệt. Việc làm ấm lại khó khăn. Quần áo ướt hoặc băng ướt làm tăng mất nhiệt. Do vậy, việc tưới rửa nước cần kiểm soát chặt chẽ khi diện bỏng rộng trên 10% diện tích cơ thể (DTCT), nhất là trẻ em nhỏ tuổi và tiến hành vào mùa đông.

Ảnh minh hoạ: Ngâm rửa vết bỏng dưới nước sạch

* Ngâm rửa vào lúc nào sau bỏng?

Thời điểm ngâm rửa bằng nước mát càng sớm càng tốt, tốt nhất trong 30 phút từ sau khi bị bỏng. Sau khoảng thời gian trên, ngâm rửa ít tác dụng.

* Nước như thế nào có thể ngâm rửa được vết bỏng?

Yêu cầu là nước sạch, nhiệt độ nước tiêu chuẩn là từ 16 - 20 độ C. Tuy nhiên, vì là cấp cứu, cần tận dụng nguồn nước sẵn có ngay tại nơi bị nạn. Lựa chọn những nguồn nước sạch nếu có như nước đun sôi để nguội, nước máy, nước mưa, nước giếng...

+ Không dùng nước đá gây nhiễm lạnh cho nạn nhân.

+ Không dùng nước ấm, có nhiệt độ cao hơn (ít có tác dụng hạ nhiệt, giảm đau).

Nước như thế nào có thể ngâm rửa được vết bỏng?

Yêu cầu là nước sạch, nhiệt độ nước tiêu chuẩn là từ 16 - 20 độ C.

Tuy nhiên, vì là cấp cứu, cần tận dụng nguồn nước sẵn có ngay tại nơi bị nạn. Lựa chọn những nguồn nước sạch nếu có như nước đun sôi để nguội, nước máy, nước mưa, nước giếng...

Không dùng nước đá gây nhiễm lạnh cho nạn nhân.

Không dùng nước ấm, có nhiệt độ cao hơn (ít tác dụng hạ nhiệt, giảm đau).

* Ngâm rửa vết bỏng như thế nào?

Có thể ngâm rửa phần bỏng dưới vòi nước hoặc ngâm trong chậu mước mát hoặc đắp khăn ướt, dội rửa liên tục nước sạch lên vùng bỏng.

Kết hợp nhanh chóng cởi bò quần áo chật, nhẫn hoặc đồng hồ tại vùng bỏng. Vừa ngâm rửa vùng bỏng vừa cắt bỏ quần áo bị cháy, rửa sạch dị vật hoặc tác nhân gây bỏng còn bám ở vết bỏng.

Thời gian ngâm rửa từ 15 - 30 - 45 phút (thường tới khi hết đau rát).

Không làm vỡ, làm trợt vòm nốt phồng.

Giữ ấm phần cơ thể không bị bỏng, nhất là về mùa đông.

Đặc biệt với trẻ em, khi thời tiết lạnh nên rút bớt thời gian ngâm, đề phòng nhiễm lạnh.

* Che phủ tạm thời vết bỏng

Tiến hành che phủ vùng bỏng bằng vật liệu sạch như gạc y tế, thậm chí khăn mặt, khăn tay, vải màn sạch... để quấn phủ lên.

Sau đó, băng ép nhẹ vết bỏng bằng băng sạch. Băng ép nhẹ vết bỏng làm hạn chế tạo nốt phồng, giảm phù nề chi bị bỏng. Băng ép cần tiến hành sớm, trách băng quá chặt gây chèn ép vùng bỏng.

Với bỏng vùng mặt, vùng sinh dục, chỉ cần phủ một lớp gạc.

Không bôi chất gì vào vùng bỏng khi chưa rửa sạch và không được sự hướng dẫn của nhân viên y tế.

* Ủ ấm cho trẻ, bù nước và muối sau bỏng:

Bỏng gây mất nước và muối, do vậy sau bỏng cần bù nước và muối đã mất cho trẻ bằng những cách đơn giản.

Cho trẻ uống nước oresol nếu cháu không nôn, không chướng bụng, vẫn tỉnh táo. Một gói oresol pha với 1 lít nước, uống theo nhu cầu trong ngày. Có thể cho uống nước chè đường ấm, nước cháo loãng, nước hoa quả...

Nếu trẻ còn bú: Vẫn cho bú bình thường.

Bước 4: Nhanh chóng chuyển nạn nhân tới cơ sở y tế gần nhất để được chăm sóc. Không nên giữ trẻ tại nhà tự điều trị hoặc đưa tới các cơ sở thầy lang còn thiếu hiểu biết về bỏng, nhất là kiến thức độ sâu bỏng.

Đặc biệt khi trẻ có các dấu hiệu: Diện tích bỏng lớn hơn/bằng 2 bàn tay cơ thể. Bỏng kèm chấn thương. Bỏng ở vùng đầu, mặt, cổ, bàn tay, bàn chân, sinh dục. Lơ mơ, lẫn lộn. Sốt cao, co giật, chân tay lạnh. Bỏ bú, khó thở, xanh tím, đái ít, bụng chướng.

Điều quan trọng nhất cần nắm được khi sơ cứu bỏng nhiệt

1. Xử trí tại chỗ:

Ngay sau khi bị bỏng cần nhanh chóng thực thiện:

- Loại trừ tiếp xúc với nguyên nhân gây bỏng.

- Ngâm rửa nước sạch càng sớm, càng tốt.

- Băng vùng bỏng bằng băng sạch. Không bôi thuốc gì lên vùng bỏng khi chưa rửa sạch.

2. Cần ủ ấm cho trẻ

3. Bỏng gây đau đớn, mất nhiều muối, nước. Nếu trẻ không nôn, không chướng bụng, cần bù lại lượng nước đã mất bằng uống oresol, chè đường ấm, cháo loãng, sữa mẹ.

4. Đưa trẻ tới cơ sở y tế gần nhất.

Những điều không được làm khi sơ cứu bỏng

1. Làm trẻ quá lạnh khi ngâm rửa vết bỏng vào nước sạch, đắp vết bỏng bằng nước đá hoặc ngâm rửa vết bỏng bằng nước ấm.

2. Đắp các loại thuốc mỡ, dầu, nước mắm, nước tương hoặc bất kỳ chất gì khi không có ý kiến của nhân viên y tế.

3. Làm trợt loét vết bỏng, bóc bỏ vòm nốt phồng.
4. Cho rằng ngâm rửa vết bỏng bằng nước sạch gây phồng rộp là sai lầm.

Ban biên tập website